Obcy ekosystem pojawił się w nieczynnej kopalni uranu


Foto: I. Zirnstein et al, MicrobiologyOpen

Naukowcy odkryli dziwne formy życia, które wspaniale rozwijają się w środowisku, które dla normalnych stworzeń byłoby wręcz zabójcze. Wnętrze zniszczonego reaktora elektrowni atomowej w Czarnobylu i głębiny dawno nieużywanej kopalni uranu z pewnością nie należą do preferowanych miejsc do poszukiwania życia. Ale jakkolwiek niewiarygodnie by to nie brzmiało, w takich miejscach rzeczywiście znaleziono całe ekosystemy, w których pojawiły się dziwne formy życia. Tak też stało się teraz, gdy naukowcy zbadali nieczynną kopalnię uranu głęboko pod niemieckim pasmem górskim z piaskowca i odkryli dziwny ekosystem w czarnych jak smoła, wypełnionych promieniowaniem tunelach.

Malownicze Góry Piaskowcowe Łaby w południowo-wschodnich Niemczech charakteryzują się godnymi uwagi górami stołowymi, meandrującymi wąwozami rzek i kolumnami skalnymi powstałymi w wyniku erozji spowodowanej upływem czasu. I choć wzdłuż Łaby wznosi się imponująca średniowieczna twierdza, to ziemia pod górami kryje surowiec, który może wyzwolić niezwykłe moce: Uran.

W latach 60-tych XX wieku ukryte w górach złoże uranu przekształcono w wydajną kopalnię. Rocznie wydobywano ponad 1000 ton tego potężnego pierwiastka, wykorzystywanego jako paliwo do rozszczepiania jądra atomowego. Jednak w 1990 roku produkcja w kopalni Königstein spadła, a duża część kopalni została zalana w ramach działań rekultywacyjnych mających na celu usunięcie kwaśnych chemikaliów używanych do rozpuszczania uranu ze skał i powstrzymanie związanego z tym wycieku radioaktywnego.

Pozwoliło to na osiedlenie się i rozprzestrzenienie wszelkiego rodzaju form życia, w związku z czym kierownictwo kopalni wezwało naukowców, aby zbadali i zidentyfikowali tych dziwnych obcych. Eksperci odkryli, że biofilmy mikrobów skolonizowały wilgotne, ciemne, kwaśne, wypełnione uranem środowisko kopalni. Pomarańczowe, kwaśne "wstęgi", które wyglądały jak długie, cienkie robaki, poruszały się swobodnie w ciekłych kanałach odwadniających. Z sufitów sączyły się brązowe i białe, przypominające stalaktyty bioorganizmy, co wizualnie sprawiało wrażenie, że ściany się topią. W tym podziemnym miejscu - dosłownie radioaktywnym pustkowiu - życie najwyraźniej szalało. Mikroby znalezione w szlamie obejmowały nie tylko bakterie jednokomórkowe, ale także wielokomórkowe eukarionty. Naukowcy z pobliskiego Uniwersytetu w Dreźnie odkryli również zmieniające kształt ameby, ośmiornicopodobne heterolobozy, przypominające łodygi stramenopile, pełzające grzyby oraz wieloszczepowe flagellaty i ciliaty. Do największych odkrytych tam mikroorganizmów należały rotifery o szerokości 50 mikrometrów i długości 200 mikrometrów.

Różnorodna kolekcja mikroskopijnego życia utworzyła swój własny ekosystem w słabo oświetlonych podziemiach. W tym niegościnnym miejscu, kwasolubne bakterie czerpią energię z redukcji żelaza i siarki, a namnażając się tworzą oślizgłe stalaktyty. Drobne eukarionty, takie jak flagellaty, żywią się tymi bakteriami, które z kolei są zjadane przez większe ciliaty. Ameby i grzyby podążają za nimi, konsumując mniejsze mikroorganizmy lub rozkładając ich martwe szczątki. Znacznie większe rotifery znajdują się na szczycie piramidy pokarmowej, zarówno konsumując organiczny detrytus, jak i żerując na pierwotniakach.

Obfitość eukariotów i wysoko rozwinięty łańcuch pokarmowy zadziwiły badaczy. "Eukariota kolonizują ekstremalne siedliska w większym stopniu niż pierwotnie sądzono i są nie tylko obecne, ale mogą odgrywać zasadniczą rolę w obiegu węgla w społecznościach odwadniających kwaśne kopalnie" - napisali w swoim opracowaniu.

Ale kopalnia uranu w Königstein nie jest jedynym ekstremalnym środowiskiem radioaktywnym, w którym rozwinęło się zaawansowane życie mikroskopowe. W 1991 roku naukowcy odkryli czarne grzyby rosnące na ścianach zniszczonego reaktora jądrowego nr 4 w Czarnobylu. Późniejsze analizy tych grzybów wykazały, że prawdopodobnie pochłonęły one promieniowanie i przekształciły je w energię chemiczną potrzebną do ich wzrostu. Jest to kolejny dowód na to, że życie może rozwijać się w najbardziej niegościnnych i niespodziewanych miejscach.

---

Amon
www.strefa44.pl
www.strefa44.com.pl